![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_auto,q_glossy,ret_img/https://arts.su.ac.th/wp-content/uploads/2021/01/ml-bg.jpg)
“Boonlua’s wisdom and thoughts were her own and we are all the poorer for their loss”
Dr. R.J. Owens
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_auto,q_glossy,ret_img,w_304,h_406/https://arts.su.ac.th/wp-content/uploads/2021/01/ml-boonlua.png)
ข่าวและกิจกรรม
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_auto,q_glossy,ret_img,w_723,h_1024/https://arts.su.ac.th/wp-content/uploads/2021/01/บุญเหลือ_เทพยสุวรรณ-723x1024.jpg)
ประวัติชีวิตหม่อมหลวงบุญเหลือ เทพยสุวรรณ
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ ถือกำเนิดในราชสกุลกุญชร เป็นบุตรคนสุดท้ายของเจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ (ม.ร.ว.หลาน กุญชร) กับหม่อมนวล เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ.2454 และถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ.2525 สำเร็จการศึกษาระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนเซนโยเซฟคอนแวนต์ ระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนคอนแวนต์ในปีนัง และระดับอุดมศึกษาที่คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2481 ได้เข้ารับราชการเป็นครูสอนภาษาอังกฤษที่คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา และสอนพิเศษในโรงเรียนมาแตร์เดอีจากนั้นได้รับทุนไปศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยมินเนโซตา ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อกลับมาได้รับราชการ โดยทำงานด้านการศึกษาและเป็นผู้บริหารหลายตำแหน่งในกระทรวงศึกษาธิการและทบวงมหาวิทยาลัย
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ ได้รับพระราชทานปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัย 3 แห่ง คือ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และมหาวิทยาลัยศิลปากร
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ ได้สมรสกับนายแพทย์ชม เทพยสุวรรณ ซึ่งต่อมาดำรงตำแหน่งอธิบดีคนแรกของกรมควบคุมโรคติดต่อกระทรวงสาธารณสุขชีวิตและงานของม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ ได้มีนักศึกษาและนักแปลชาวอเมริกัน ชื่อซูซาน เคพเนอร์ นำไปศึกษาอย่างลึกซึ้ง และนำเสนอเป็นวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกที่มหาวิทยาลัยแห่งมลรัฐแคลิฟอร์เนียร์ ณ เมืองเบิร์กลีย์ สหรัฐอเมริกาในสาขาวัฒนธรรม และมานุษยวิทยา
ผลงานและเกียรติประวัติ
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ เป็นผู้มีคุณูปการสำคัญแก่วงการศึกษาของประเทศไทย โดยเฉพาะในด้านการขยายโอกาสและปรับปรุงคุณภาพการศึกษา ทั้งในระดับมัธยมศึกษา ระดับอุดมศึกษา การฝึกหัดครู การอนุรักษ์ภาษาไทย การส่งเสริมการสอนภาษาและวรรณคดีไทย การวิจารณ์วรรณคดี การส่งเสริมการสอนภาษาและวรรณคดีอังกฤษ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับระบบการศึกษาและวัฒนธรรมของประเทศที่พูดภาษาอังกฤษ ตลอดจนการส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างวัฒนธรรมที่แตกต่าง นอกจากนั้น ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ ยังเป็นนักเขียนที่สร้างผลงานอันก่อให้เกิดความตระหนักในบทบาทอันสำคัญทางสังคมของสตรีไทย และความสัมพันธ์ระหว่างชาย-หญิง
ผลงานของ ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ จำแนกได้ตามประเภทต่างๆ ดังต่อไปนี้
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ มีส่วนสำคัญในพัฒนาการศึกษาและเป็นผู้บริหารหน่วยงานด้านการศึกษา
- ร่วมก่อตั้งหน่วยศึกษานิเทศก์ กรมสามัญศึกษา และเคยดำรงตำแหน่งหัวหน้าหน่วยศึกษานิเทศก์
- ร่วมก่อตั้งกิจการวิทยุและโทรทัศน์เพื่อการศึกษา และเป็นรองประธานคณะกรรมการวิทยุและโทรทัศน์เพื่อการศึกษา
- ร่วมวางพื้นฐานก่อตั้งวิทยาลัยการศึกษาบางแสน และเคยดำรงตำแหน่งรองอธิการบดี
- ร่วมก่อตั้งคณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตทับแก้ว เป็นผู้วางหลักสูตรและดำรงตำแหน่งคณบดีเป็นคนแรก ม.ล.บุญ เหลือ เทพยสุวรรณ ได้รับพระราชทานปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ในด้านการศึกษา และได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์อีกด้วย
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ เป็นบุคคลสำคัญในการจัดทำหลักสูตรการเรียนการสอนและอนุรักษ์ภาษาไทย
- มีส่วนร่วมในการก่อตั้งชมรมภาษาไทยและเคยเป็นรองประธานชมรมภาษาไทยของคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- เคยได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้เข้าเฝ้าฯ และร่วมอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเรื่องการใช้คำภาษาไทยในยุคใหม่ เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินเป็นการส่วนพระองค์ไปทรงร่วมประชุมกับชมรมภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อปี พ.ศ. 2505
- เป็นประธานคณะกรรมการร่างและจัดทำตำราเรียนภาษาไทยระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและมัธยมศึกษาตอนปลายให้กระทรวงศึกษาธิการ
- ได้รับการแต่งตั้งจากคณะรัฐมนตรีให้เป็นประธานคณะกรรมการแห่งชาติ เพื่อความร่วมมือในด้านการเรียนการสอนภาษาต่างประเทศ โดยผ่านองค์การ SEMEO RELC
- เป็นผู้ประสานติดต่อร่วมมือกับองค์การต่างๆ อาทิ British Council, Fulbright, East-West Center และหน่วยงานอื่นๆอีกหลายแห่ง เกี่ยวกับการส่งเสริมการเรียนการสอนภาษา เพื่อความเข้าใจซึ่งกันและกันระหว่างชาติที่กว้างขวางลุ่มลึกยิ่งขึ้น
- เป็นผู้ริเริ่มและมีส่วนผลักดันให้ก่อตั้งสถาบันภาษาของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ เป็นสตรีที่มีความคิดก้าวหน้าในเชิงการวิเคราะห์และวิจารณ์ได้เขียนตำราวรรณคดีและหนังสือวิเคราะห์วิจารณ์วรรณคดีไว้หลายเล่ม หนึ่งในจำนวนนี้คือ เรื่อง หัวเลี้ยวของวรรณคดีไทย ซึ่งได้รับการยกย่องจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัยให้อยู่ในรายการหนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน และเป็นหนังสือที่มหาวิทยาลัยลอนดอนใช้เป็นหนังสือประกอบการศึกษาวรรณคดีเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นอกจากนี้ยังมีหนังสืออีกเล่มหนึ่งซึ่งนักศึกษาในมหาวิทยาลัยหลายแห่งใช้เป็นตำราในการศึกษาและการวิจารณ์วรรณคดี คือหนังสือ วิเคราะห์รสวรรณคดี
- ป็นผู้แทนประเทศไทยเข้าร่วมประชุมสภาสตรีระหว่างประเทศ ในเรื่องเกี่ยวกับการพัฒนาเด็กและเยาวชน
- เป็นผู้แทนของกระทรวงศึกษาธิการในการประชุมของ Southeast Asian Study Group เกี่ยวกับ Cultural Relations for the Future
- ได้รับเชิญให้เป็นผู้บรรยายให้กับนักศึกษาหน่วยสันติภาพ เพื่อความเข้าใจอันดีเกี่ยวกับการปฏิบัติงานในประเทศไทยและได้เขียนหนังสือ Meet The Thai People of Thailand เพื่อให้นักศึกษาหน่วยสันติภาพเข้าใจวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของคนไทยได้ดียิ่งขึ้น
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ มีผลงานแปล คือ
- นิยายเรื่อง ศิลาถรรพ์ จากบทประพันธ์เรื่อง The Talisman ของ Sir Walter Scott
- เรื่องสั้นหลายเรื่องรวมอยู่ในหนังสือ หน้านี้ของคุณหนู ซึ่ง ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ ได้เขียนให้ในโอกาสร่วมฉลองปีเด็กสากล
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ นอกจากจะเป็นนักการศึกษาและผู้บริหารด้านการศึกษาแล้วยังเป็นผู้มีความสามารถในการเขียนนวนิยายและเรื่องสั้นอีกด้วย นวนิยายบางเรื่องของ ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณยังได้รับการแปลเป็นภาษาต่างประเทศ และได้ใช้เป็นหนังสือนอกเวลาสำหรับนักศึกษาในต่างประเทศเกี่ยวกับ Thai Studies ตัวอย่างงานเขียนของ ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ มีดังนี้
นวนิยาย
- ทุติยะวิเศษ เป็นนวนิยายเกี่ยวกับช่วงรอยต่อการเปลี่ยนแปลงการปกครอง และวิถีชีวิตของสังคมไทยในยุคนั้นมีผู้แปลเป็นภาษาอังกฤษแล้ว กำลังจะพิมพ์เป็นรูปเล่มและเป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกส์
- สะใภ้แหม่ม เป็นนวนิยายเกี่ยวกับความแตกต่างทางวัฒนธรรม
- สุรัตนารี เป็นนวนิยายที่กล่าวถึงสถานภาพ บทบาทและความสัมพันธ์ รวมทั้งความรับผิดชอบของเพศชายและเพศหญิง
- ดร.ลูกทุ่ง
- ตกหลุมตกร่องแล้ว ใดใดก็ดี
เรื่องสั้น
- ฉากหนึ่งในชีวิต เป็นหนังสือรวมเรื่องสั้นหลายเรื่อง
- คนถูกคนผิด ใช้เป็นหนังสืออ่านประกอบสำหรับนักศึกษาและอาจารย์ใน The School of Oriental and African Studies (SOAS), University of London
- เสน่ห์ปลายจวัก ได้แปลเป็นภาษาอังกฤษ โดย Herbert Phillips มหาวิทยาลัยแห่งมลรัฐแคลิฟอร์เนีย ณ เมืองเบิร์กลีย์ อยู่ในหนังสือ Modern Thai Literature
- ช้างพลายมงคลผู้อาภัพ
- หน้านี้ของคุณหนู รวมเรื่องสั้นสำหรับเด็กและเยาวชน
หนังสือที่เขียนในโอกาสพิเศษ
- ความสำเร็จและความล้มเหลว
- ความสุขของสตรี
กองทุน ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ
ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ เป็นผู้มีคุณูปการสำคัญแก่วงการศึกษาของประเทศไทย โดยเฉพาะในด้านการขยายโอกาสและปรับปรุงคุณภาพการศึกษา ทั้งในระดับมัธยมศึกษา ระดับอุดมศึกษา การฝึกหัดครู การอนุรักษ์ภาษาไทย การส่งเสริมการสอนภาษาและวรรณคดีไทย การวิจารณ์วรรณคดี การส่งเสริมการสอนภาษาและวรรณคดีอังกฤษ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับระบบการศึกษาและวัฒนธรรมของประเทศที่พูดภาษาอังกฤษ ตลอดจนการส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างวัฒนธรรมที่แตกต่าง นอกจากนั้น ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ ยังเป็นนักเขียนที่สร้างผลงานอันก่อให้เกิดความตระหนักในบทบาทอันสำคัญทางสังคมของสตรีไทย และความสัมพันธ์ระหว่างชาย-หญิง
- ให้ทุนการศึกษาแก่นักศึกษาคณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ที่มีผลการเรียนดีเด่นในสาขาวิชาภาษาไทยและภาษาอังกฤษ
- ให้ทุนการศึกษาแก่นักศึกษาวิทยาลัยนาฏศิลป์
- จัดประกวดบทความวิจารณ์วรรณกรรม ละครเวที และภาพยนตร์
- สนับสนุนศิลปะการแสดงของไทย